7 aprel har yili Butunjahon salomatlik kuni sifatida nishonlanadi. Sana tasodifiy emas: 1948-yil 7-aprelda Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti (JSST / WHO) Ustavi kuchga kirgan. Shundan beri (1950-yildan boshlab) bu kun butun dunyoda salomatlik muammolariga e’tibor qaratish, profilaktika madaniyatini targ‘ib qilish va sog‘lom turmush tarzini ommalashtirish uchun umumiy platforma bo‘lib xizmat qiladi.

Bu kunning vazifasi oddiy va juda muhim: kasalliklarni erta ogohlantirish va oldini olishga odat qilish, ishonchli tibbiy ma’lumotni aholiga sodda tilda yetkazish, tibbiy yordamga teng kirish imkonini kengaytirish hamda davlat, tibbiyot muassasalari, maktablar, ish beruvchilar va nodavlat tashkilotlar hamkorligini kuchaytirish. Har yili JSST alohida mavzu e’lon qiladi — masala ba’zan toza havo va atrof-muhit, ba’zan ruhiy salomatlik, ba’zan esa yurak-qon tomir yoki yuqumli bo‘lmagan xastaliklar bo‘lishi mumkin; maqsad — hammaning diqqatini bir nuqtaga jamlab, aniq amaliy choralarni boshlash.

Ko‘plab xastaliklar — masalan, gipertoniya yoki 2-tur diabet — yillar davomida deyarli belgi bermaydi; qon bosimi, qondagi glyukoza va tana massasi indeksini vaqti-vaqti bilan tekshirtirish odati ko‘plab asoratlarning oldini oladi. Bunday kunlar resurslarni safarbar etishga ham xizmat qiladi: bepul skrininglar, maslahatlar, donorlik aksiyalari, “ochiq eshiklar” haftaliklari o‘tkaziladi. Eng muhimi, bu kun odatlarni o‘zgartirish uchun bahona: ko‘proq piyoda yursak, shirin ichimliklarni kamaytirsak, ish o‘rtasida qisqa mashqlar qilsak, natija sekin-asta, lekin barqaror ko‘rinadi.

Xulosa shuki, Butunjahon salomatlik kuni — “kalendardagi bitta sana” emas, balki yil bo‘yi davom etadigan sog‘lom odatlar uchun start nuqtasi. Bugun qilgan kichik qadamlar ertaga yurak, o‘pka, asab va, umuman, hayot sifatiga ta’sir qiladi. Boshlash uchun zo‘r bahona bor: qon bosimini o‘lchang, 30 daqiqa sayr qiling, bir stakan qo‘shimcha suv iching va uyqu rejimini tuzib oling — keyingi o‘zgarishlar o‘z-o‘zidan ergashadi.