Navoiy viloyati Oʻzbekiston Respublikasining markaziy qismida joylashgan boʻlib, 1982-yil 20-aprelda Buxoro va qisman Samarqand viloyatlari hududlaridan tashkil etilgan. 1988-yilda maʼmuriy birlik sifatida tugatilib, 1992-yil boshida qayta tiklandi. Maydoni 111,0 ming km² boʻlib, bu uni Oʻzbekistondagi eng katta viloyatga aylantiradi. 

Viloyatning maʼmuriy markazi — Navoiy shahri — 1958-yilda tashkil etilgan boʻlib, Oʻzbekistonning eng yosh shaharlaridan biridir. Shahar togʻ-kon va metallurgiya sanoati rivojlangan hududda joylashgan. 

Navoiy viloyati qadimiy tarixga ega. Sarmishsoy darasida qadimgi odamlar tomonidan yaratilgan qoyatosh suratlari topilgan boʻlib, bu hududning uzoq oʻtmishidan dalolat beradi. Shuningdek, Nurota tizmasining janubiy yonbagʻirlaridagi gʻorlarda qadimgi odamlarga tegishli rasmlar aniqlangan. 

Bugungi kunda Navoiy viloyati sanoat markazi hisoblanadi. Bu yerda Navoiy kon-metallurgiya kombinati joylashgan boʻlib, u eng yuqori standartdagi oltin va boshqa eksport mahsulotlarini ishlab chiqaradi.

2024-yilning yanvar-oktabr oylarida Navoiy viloyatida 115 850,8 milliard soʻmlik sanoat mahsulotlari ishlab chiqarilgan boʻlib, bu 2023-yilning mos davriga nisbatan 8,2% oʻsishni koʻrsatadi. 

2023-yil yakunlariga koʻra, viloyatda sanoatda yaratilgan yalpi qoʻshilgan qiymat hajmi 56 901,7 milliard soʻmni tashkil etgan boʻlib, bu 2022-yilga nisbatan 6,7% oʻsishni anglatadi. Yalpi hududiy mahsulot tarkibida sanoatning ulushi 70,4% ni tashkil etgan. 

Sanoat tarmoqlari boʻyicha ishlab chiqarish hajmi:

- Metallurgiya sanoati: 2023-yilning yanvar-oktabr oylarida 49 910,2 milliard soʻmlik mahsulot ishlab chiqarilgan boʻlib, bu ishlab chiqarish sanoati tarkibida 75,5% ulushni tashkil etadi. 

- Kimyo sanoati: Shu davrda 4 895,0 milliard soʻmlik mahsulot ishlab chiqarilgan, bu esa ishlab chiqarish sanoati tarkibida 7,4% ulushga ega. 

- Oziq-ovqat sanoati: 1 981,9 milliard soʻmlik mahsulot ishlab chiqarilgan boʻlib, ishlab chiqarish sanoati tarkibida 3,0% ulushni tashkil etadi. 

Shuningdek, Oʻzbekistondagi birinchi erkin iqtisodiy zona — "Navoiy" erkin iqtisodiy zonasi shu yerda tashkil etilgan.