14 avgust 2025 yil kuni Prezident Shavkat Mirziyoyev chiqindilarni qayta ishlash va tsirkulyar iqtisodiyotni rivojlantirish bo‘yicha amalga oshirilayotgan ishlar va istiqbolli loyihalar taqdimoti bilan tanishdi.

Sohadagi islohotlar va investitsiyalar

So‘nggi uch yilda bu yo‘nalishga barcha manbalardan 2 trillion so‘mdan ziyod mablag‘ yo‘naltirildi. 2024 yili Chiqindilarni boshqarish va tsirkulyar iqtisodiyotni rivojlantirish agentligi tashkil etildi. Mahallalarda chiqindi maydonchalari qurilib, 1 200 ta zamonaviy maxsus texnika olib kelindi. Bu ishlar to‘plash va tashish xizmatlarini yaxshilab, chiqindilarni ikkilamchi xomashyo manbaiga aylantirishga xizmat qildi.

Avvallari davlat monopoliyasida bo‘lgan sohada xususiy sektorga keng yo‘l ochildi. Sanitariya-tozalash va qayta ishlash korxonalari uchun foyda va ijtimoiy soliq stavkalari 1 foiz etib belgilandi. Shuningdek, chetdan olib kelinadigan texnika va uskunalar import bojidan ozod qilindi. Natijada 200 ga yaqin sanitariya-tozalash va 290 ta qayta ishlash korxonalari tashkil etildi.

Statistika va muammolar

Har yili O‘zbekistonda taxminan 14 million tonna maishiy chiqindi hosil bo‘ladi. Biroq qayta ishlash darajasi hozircha past — so‘nggi yillardagi loyihalar orqali bu ko‘rsatkich 5 foizga yetdi.

Chiqindilarni yoqish orqali energiya ishlab chiqarish loyihalari qo‘llab-quvvatlanmoqda. Xitoylik investorlar 6 ta viloyatda bunday zavodlar qurmoqda. Davlat ularga chiqindi utilizatsiyasi uchun to‘lov qilish bilan birga, ishlab chiqarilgan energiyani sotib olish majburiyatini ham oldi.

Yaqinda Toshkent shahrida tibbiyot chiqindisini yoqib, issiqlik oladigan ikki korxona ishga tushdi. Shu kabi zavodlar Samarqandda — 2 ta, boshqa hududlarda esa bittadan qurilishi rejalashtirilgan.

Iqtisodiy imkoniyatlar

Maishiy chiqindilarning to‘rtdan biri qog‘oz, plastik, rezina, shisha va to‘qimachilik qoldiqlaridan iborat bo‘lib, ularni qayta ishlash orqali 1 trillion so‘mlik mahsulot ishlab chiqarish mumkin. Shu bilan birga, qurilish, kimyo, elektron, texnik chiqindilar hamda sanoat moylari bo‘yicha katta zaxira mavjud.

Prezident chiqindi tashish xizmatlari aholi talabiga javob berishi zarurligini ta’kidladi. Buning uchun mahallalarda chiqindi texnikasining harakatini va kelish vaqtini onlayn kuzatish imkoniyati yaratiladi.

Shuningdek, ijtimoiy muassasalar va mahallalarni chiqindi konteynerlari bilan to‘liq ta’minlash bo‘yicha ikki yillik dastur ishlab chiqiladi. Ekologik madaniyatni esa bog‘cha va maktabdan boshlab shakllantirish muhim vazifa sifatida belgilandi.